Coronavirüs Hastalığı yüksek ateş, kuru öksürük, vücut ağrıları, halsizlik, kırgınlık, nefes darlığı, boğaz ağrısı, koku ve tat alma bozukluğu, ishal, bulantı, kusma gibi değişik belirtileri olan bir hastalıktır. En sık görülen belirtileri ise; yüksek ateş, kuru öksürük, nefes darlığı, baş ve eklem ağrıları ile genel yorgunluktur. Coronavirüs hastası ile temas edildiğinde, Coronavirüs belirtileri başladığında veya Coronavirüs tanısı konduğunda bazı günlere dikkat edilmelidir. Hastalık ya fark edilmeden hafif atlatılacak, ya hastalanıp ilaç kullanılacak veya hastaneye tedavi için yatılması gerekecektir. Hastaneye yatanların bir kısmının yoğun bakıma alınarak tedavi görmesi kaçınılmazdır.
İlk 7 Gün; Coronavirüs hastalığı belirtilerinin hepsi bir anda görülmeyebilir. Erken dönemde sadece bir iki belirti görülebilir. Coronavirüs olabileceğinizi düşünüyorsanız mutlaka bir sağlık kuruluşuna müracat edin ve PCR testi yaptırın. PCR testiniz temiz çıksa bile 7 gün süre ile biraz daha dikkatli olun. PCR testinin doğruluk oranı malesef %100 değildir. Bu nedenle testin negatif çıkması gayet güzel ama kesin olarak hasta olmadığınızı göstermez. Büyük olasılıkla hasta olmayabileceğinizi ortaya çıkarır. Mümkünse evinizde bu süre içinde maske takın ve mesafe koşullarına dikkat edin. İmkan varsa tek kişilik oda da yatın. İlk 7 günün sonunda ya virüs kapmadığınız ortaya çıkacak, ya tama yakın iyileşeceksiniz ya da Coronavirüs hastası iseniz yakınmalar biraz daha artacaktır. Eğer yakınmalarınız artarsa tekrar muayene olunuz, gerekirse PCR testini yenileyiniz. Coronavirüs enfeksiyonu kapan kişilerin %80’inin hastalığı belli belirsiz atlatacağı unutulmamalıdır. Hastalığı hafif atlatmak kadar hafif atlatırken başkalarını hasta etmemekte çok önemlidir.
8.Gün: Sekizinci günden itibaren öksürük artabilir, nefes darlığı başlayabilir. Bu Coronavirüs hastalığının akciğere indiğini ve büyük olasılıkla Corona Zatürresi (Pnömoni) başladığını gösteren önemli bir bulgudur. Eğer PCR testiniz hala negatif ise mutlaka Göğüs Hastalıkları Uzmanına muayene olunuz. Bu aşamada büyük olasılıkla Bilgisayarlı Akciğer Tomografi’si çekilmesi gerekecektir. Bilgisayarlı Tomografi yaklaşık %96 oranında Coronavirüs hastalığının akciğerlere inip inmediğini ve zatürre yapıp yapmadığını gösteren önemli bir tetkiktir. Hastalığın ilk günlerinde Bilgisayarlı Tomografi normal çıkarken öksürük ve nefes darlığı başladıktan sonra tekrar çekilen tomografilerin büyük kısmında akciğerlerde Coronavirüs zatürresinin çıktığı görülmektedir. Hastalık günler içinde aşırı ilerleme gösterebilir. Bu arada mutlaka ek ilaçlara başlanmalıdır. Bunları yapmayanların bir kısmı ilerleyen günlerde hastaneye yatmak zorunda kalacak, belki de Yoğun Bakım desteği gerekecektir. Ateşin 12 gün kadar, öksürüğün ise 3 hafta kadar sürebileceği unutulmamalıdır.
İkinci Hafta: Coronavirüs tanısı konmuş ve tedavisi gayet güzel giderken birden kötüleşme görülebilir. Bu durum genelde “Sitokin Fırtınası” olarak adlandırılır. Bu dönemde yüksek ateş ve öksürük görülebilir. Bu dönemde hastalar yoğun bakımlık olabilir, bir kısmı da kaybedilebilir. Bu sürede küçük organlarda, damarlarda pıhtı atmaları görülebilir. Bu süreç riskli bir dönemdir. Mutlaka hastane ortamında ve doktor takibinde olunmalıdır.
Üçüncü Hafta: Bu süreye ulaşıp Coronavirüs zatürresi olan ancak Sitokin Fırtınası olmayan hastalar giderek düzelmeye başlar. Genel durumları, akciğer bulguları ve kan tahlilleri normal sınırlara gelince kısa sürede iyileşirler.
Dördüncü Hafta ve Sonrası: Hastaların büyük kısmı artık iyileşmiştir. Ancak özellikle Coronavirüs zatürresi olanlarda astım hastaları gibi nefes darlığı başlayabilmektedir. Efor gerektiren işlerde (merdiven çıkma- hızlı yürüme gibi) nefes darlığı yakınması görülebilir. Bir kısmı astım inhaler ilaçlarına gereksinim duyar. Bazı hastalarda güçsüzlük, kolay yorulma, eski gücünü bulmama, tat ve koku kayıpları ile sırt ağrıları devam edebilir. Bunların aylar içinde geçeceği unutulmamalıdır. Ancak Coronavirüs zatürresi olup ta akciğerde yaygın iz ve yapışıklık görülen hastaların belki de uzun yıllar astım hastaları gibi zaman zaman solunum sıkıntısı yaşayacakları unutulmamalıdır.
Hastalık malesef her geçen gün daha da artmaktadır. Maske, mesafe ve temizliğe aşırı dikkat edilmelidir. Hastalık belirtileri ve temas varsa bir sağlık kuruluşuna gidilmeli ve Coronavirüs Hastalığı tanısı kondu ise önerilen tedavi protokolüne mutlaka uyulmalıdır.
Prof. Dr. Sami Öztürk
Allerji ve İmmünoloji Uzmanı
Göğüs Hastalıkları Uzmanı