Hamileliğe bağlı olarak annede görülen bazı immünolojik değişiklikler enfeksiyona yatkınlığı arttırmaktadır ve periodontal enfeksiyonlar(dişler ve onları çevreleyen dokuların tümünün ya da bir bölümünün enfeksiyonudur.) da bunlar arasında yer almaktadır.

Kesin olmamakla birlikte periodontal  enfeksiyonlarla;

*Erken Doğum

*Düşük Ağırlıklı Bebek Doğumu

*Hamilelik Hipertansiyonu

*Preeklampsi (Gebelik Zehirlenmesi)

*Gestasyonel diyabet(Gebelik Diyabeti)

*Düşük

gibi olumsuz hamilelik sonuçları arasında bir ilişki olabileceği düşünülmektedir.(1,2)

Her Hamilelik Anneye Bir Diş Kaybettirir mi ?

Birçok kültürde her bir hamileliğin anne için bir diş kaybı olduğu düşüncesi  bulunmaktadır. Bu tamamen yanlış bir inançtır. Hamilelik sırasında annenin dişlerinde kalsiyum kaybı olduğuna dair herhangi bilimsel bir kanıt yoktur. Anne adayı D vitamini , kalsiyum(günlük 1200-1500mg) , C vitamini ve B12 vitamininden zengin gıdalarla beslenmelidir.

Eğer gıdalarla yeterli kalsiyum alınmazsa bebeğin gelişimi için gerekli olan kalsiyum miktarı annenin kemiklerinden karşılanır. Dişlerden kalsiyum çözünmesi olmaz. Bundan dolayı hamilelik nedeniyle diş kaybı söz konusu değildir. Sadece , hamilelik döneminde yetersiz beslenme , ağız bakımı , ilaç kullanımı gibi nedenler hem bebeğin hem de anne adayının dişlerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır.

[adinserter block=”1″]

Hamilelikte Yaşanan Ağız ve Diş Problemleri

Gebeliğin erken dönemlerinde tükürükte artış meydana gelmektedir. Genelde 3.ayın sonunda bu durum hafifler, zararsızdır. Tek zararı anne adayını yutkunmak zorunda bırakması ve ağzındaki doluluktur. Bazı gebelerde de ağız kuruluğuna da rastlanmaktadır. Su ve şekersiz içecekler şikayetlerini  hafifletir.

Hamilelik Gingivitisi

Hamileliğin erken safhalarında diş etlerinde şişlikler, kızarıklıklar gözlenebilir. Bu şekildeki diş eti oldukça hassastır ve kolayca kanar. Hamilelik sırasında yaşanan bu değişiklikler östrojen ve progesteron hormonlarının salgılarındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Hamilelik gingivitisi hamilelerin %30 ile %100’ü arasında görülür. Hamilelik gingivitisi hamileliğin 2. ayından başlayıp 8.ayında en üst seviyeye çıkar ancak doğumdan sonra kendiliğinden iyileşmektedir.

Hamilelik Tümörü (Piyojenik Granüloma)

[adinserter block=”1″]

Ağız bakımı iyi olmayan ve diş etlerinde iltihap olan gebelerin diş etlerinde “Hamilelik Tümörü”nün gelişme riski vardır. Hamilelik tümörü hamileliklerin %0.2 ile%9.6’sında ve genellikle hamileliğin ikinci ve üçüncü aylarında görülmektedir.(3)

Aynı zamanda hamilelik esnasında oluşan hormonal değişikliklerin etkisiyle oluşmaktadır. Hamilelikte görülen piyojenik granüloma doğum sonrası hormonal değişikliklerin ortadan kalkmasıyla kısa sürede kendiliğinden geriler. Yani lezyon kanamalı değilse, çiğnemeye engel oluşturmuyorsa, doğumdan sonra yavaş yavaş küçülüyorsa cerrahi işlem yapılmayıp lezyonun sadece takibi önerilir. Hamilelik  döneminde piyojenik granülama cerrahi olarak çıkarıldığında ,cerrahi işlemin veya ağız hijyeninin yetersiz yapılmasına bağlı olarak tekrarlayabilir.

Hamilelikte Dişlerin Tedavisi

Hamilelikte dişlerin tedavisi 3 dönemde incelenir.

1.Trimester(0-3 aylık dönem)

[adinserter block=”1″]

Hamileliğin en hassas olduğu dönemdir.Bu dönemde gereksiz müdahalelerden mümkün olduğunca  kaçınılmalıdır.Ancak ağrıya neden olan ve müdahale edilmediğinde anneye ve bebeğe zarar verebilecek durumlarda diş hekimine gidilmelidir.

2.Trimester(3- 6aylık dönem)

Bu dönem , hamilelik sonuna kadar ertelenmesi uygun olmayan diş çekimi, diş taşı temizliği, dolgular, kanal tedavileri yapılabilir. Hamilelikte en ideal tedavi dönemi bu dönemdir.

3.Trimester(6-9 aylık dönem)

Bu dönemde fetüs, anne karnında oldukça büyümüştür ve doğum yaklaşmaktadır. İlk üç aylık dönemde olduğu gibi acil tedaviler dışında herhangi bir müdahale yapılmamaktadır. Ancak yapılan acil uygulamalar da kısa seanslar halinde olmalıdır.

Çünkü son üç ayda anne adayının tedavi için gerekli olan pozisyonları rahat alamaması ve koltukta uzun süre oturamaması nedeni ile diş tedavisi yaparken anne rahatsız olabilmektedir.

Hamilelerde Röntgen Çekimi

[adinserter block=”1″]

Zorunlu hallerde anne adayına kurşun önlük giydirilerek röntgen çekilebilir. Diş hekimliğinde kullanılan röntgen cihazlarında radyasyon oranı çok düşük seviyede olmasına rağmen zorunlu durumlar dışında bu işlem doğum sonrasına ertelenmelidir.

Hamilelerde İlaç Kullanımı

Tetrasiklin grubu antibiyotikler alınmamalıdır. Çünkü tetrasiklin grubu antibiyotikler “ Tetrasiklin Renklenmesi ”denilen geri dönüşümü olmayan renklenmelere neden olur. Bu grup dışında kullanılan antibiyotiklerin özellikle penisilin ve türevlerinin kullanımı dişlerde renklenmeye neden olduğuna ve zarar verdiğine dair bilimsel herhangi bir veri yoktur. Aynı zamanda anne adayı ağrı kesici kullanmada da dikkatli olmalıdır. Hamilelikte kullanılan her türlü ilacın anne adayını takip eden doktorun kontrolünde kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.

Hamilelikte Dental Anestezi  Yapılabilir Mi?

Dental tedavilerde kullanılan lokal anesteziklerin herhangi bir yan etkisi rapor edilmemiştir. Lokal anestezi kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket edilir,herhangi bir uyarı yoksa kullanılmasında sakınca yoktur.

[adinserter block=”1″]

Diş çekimi, kanal tedavisi, dolgu vs. sırasında lokal anesteziklerin kullanılması ile tedavi esnasında hasta ağrı duymayacak ve daha az stres yaşayacaktır. Böylelikle anne adayı da bebek de zarar görmeden tedavi yapılacaktır.

Sonuç Olarak

Hamilelikte kontrol amacı ile düzenli olarak diş hekimine gidilmelidir. Şiddetli ağrı ve iltihabın olduğu durumlarda  yani acil müdahale gerektiren durumlar varsa hamileliğin hangi döneminde olursa olsun tedavi yapılmalıdır. Özel durumlar dışında diş tedavisi ve diş çekiminin hiçbir sakıncası yoktur.Ancak seanslar kısa tutulmalıdır. Anestezi ve ilaç verilmesi gereken durumlarda anne adayının takibinde bulunduğu doktor ile irtibat kurulabilir. Ertelenebilecek işlemler ise doğumdan sonraya bırakılır.

Türk Diş Hekimleri Birliği resmi sitesi baz alınmıştır.

KAYNAKLAR

1. Boggess KA. Maternal oral health in pregnancy. Obstet Gynecol. 2008; 111(4): 976-986.

2. Polyzos NP, Polyzos IP, Zavos A, Valachis A, Mauri D, Papanikolaou EG, Tzioras S, Weber D, Messinis IE. Obstetric outcomes after treatment of periodontal disease during pregnancy: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2010;341: c7017.
3. Newman M, Takei H, Klokkevold P, Carranza F. Carranza’s Clinical Periodontology 11th edition St. Louis: Mosby 2012: 414- 418.