Narsizm Nedir?

Bu hafta işleyeceğimiz konu modern çağın büyük bir problemi olan narsisizm..Narsisizmin genel tanımı birtakım eylemler eşliğinde eksiksiz bir tatmin elde edene kadar kendine bakan insanın tutumunu aktarmaktır. Ben mükemmelim, hatasız bir varlığım bakış açısıyla hareket eder narsist birey. dünya yerinden oynasın bana bir şey olmasın derler genelde.

Narsizm Nedir?

Narsisizm, normal ve patolojik narsisizm olarak iki düzeyde ele alınmaktadır. Bireyin kendine verdiği değerin ve kendine yönelik önemseme duygusunun en yüksek seviyede olması ve başkalarından gelen kendisine yönelik geri bildirimlerin kendisini etkilemesine izin vermediği durum normal narsisizm olarak tanımlanmaktadır. Patolojik narsisizmde ise birey içsel süreçlerinde benliğini sağlam tutabilmek adına başkalarının geri bildirimlerine aşırı ihtiyaç duyarken bu duygusunu dışarıya tamamen zıt bir tavırla yansıtır, kendine karşı sonsuz özgüvenli ve başkalarından gelen geri bildirimleri önemsemez bir tavır takınmayı yeğler. Kişilik bozukluğu çerçevesinde tanımlanan narsisizm, Narsistik Kişilik Bozukluğu adını almakta ve bireyin kendini olduğundan da önemli olarak algılayıp aşırı beklentiler içerisinde aşırı beğenilme ve onaylanma ihtiyacı hissettiği ve eş duyum yapmaktaki yetersizliği ile kavramlaştırılan kişilik yapısıdır.

DSM-V narsisistik kişilik bozukluğunu “erken erişkinlikte başlayan ve değişik bağlamlarda ortaya çıkan, büyüklenme (düşlemlerde ya da davranışlarda), beğenilme gereksinimi ve empati gösterememe ile giden yaygın bir örüntü” şeklinde tanımlamaktadır

Mitolojide Narsisizm

Narsisizm’in kökeni Yunan mitolojisine dayanır, efsaneye göre dünya üzerinde birçok tanrı bulunmaktaydı. İnanışa göre bu tanrılar insan şeklindeydi ve insanlarla ilişki içine de girerlerdi. Kendine âşık olanlara aldırmayıp, onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür. Narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır. Ekho bu genç avcıya ilk görüşte âşık olur. Ancak Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek, Ekho’nun yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında kara sevda ile günden güne eriyerek, içine kapanarak ölür. Bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda ‘eko’ dediğimiz yankılara dönüşür. Olimpos dağında oturan tanrılar bu duruma çok kızarlar ve Narkissos’u cezalandırmaya karar verirler. Günlerden bir gün ava çıkan Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür. Daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi görüntüsünü. O şekilde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, ayni Ekho gibi Narkissos da günden güne erimeye başlar ve sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşür.

Narsist Birey Davranışları

Narsist bireyler kişiler arası ilişkilerde sıkça problem yaşamaktadır. Çünkü narsist bireyin empati yeteneği yoktur, karşısındakinin ne düşündüğü ne hissettiği önemli değildir. En gözdenin kendileri olmak isterler her şeyde ön planda olmak isterler ve bu düşüncelerinin ve davranışlarının asla farkında değillerdir. Sadece kendilerine güvenirler kimseyle bir şey paylaşmazlar. Kendilerini özel görürler ve ortamlarda hep saygı beklerler. Yanlış yaptıkları bir durum olduğunda birisi ona bunu dile getirdiğinde o kişiden hemen uzaklaşırlar. Genelde üst düzey kişilerle takılıp öyle insanlarla iletişim kurmaya çalışırlar. Bu çabayı Adler aşağılık kompleksine karşı üstünlük çabası kuramıyla yorumlayabiliriz. Sıradan bir birey olmayı kendilerine kabul ettiremedikleri için bu davranışı tam tersi algıyla bastırmaya çalışırlar. Menfaatçidirler. Fayda sağlayan şeylere yoğunlaşıp diğer olayları görmezden gelirler. Zeki olduklarını düşünür ve bunu en çok kendileri dile getirirler.

Psikolojik Bakış Açılarına Göre Narsisizm

Freud narsisizmi, libido ve ego odaklı olduğu savunmaktadır. Dış dünyadan soyutlanan egonun libidoya yönelmesi olarak tanımlar. Yani libidonun bastırılmaya çalışırken ego olarak ortaya çıkma halidir narsisizm. Freud narsisizmin insan için gerekli bir şey olduğunu ama dozunu iyi ayarlamak gerektiğini belirtir. Adler’in bakış açısına göre yukarda da söylediğim gibi aşağılık kompleksine karşı üstünlük çabasına giren bireyler her ortamda iyi olduğu ya da iyi olduğunu vurgulamak isteyen yönleriyle karşımıza çıkmaktadır. Bilişsel bakış açılı kuramlar narsist bireylerin bilinçlerinde oluşturduğu şemayla ilgili problemleri olduğunu tedavi sürecinde bu şemalarla ilgili çalışmaların yapılması gerektiği, kişinin biliş dünyasına inilmesi gerektiğini dile getirmektedir.

Narsisizm Tedavisi

Narsisizm rahatsızlığının tedavisi tüm kişilik bozuklukları gibi psikiyatri kontrolünden geçmektedir. Bu tür bir rahatsızlığı olan kişiler, rahatsızlıklarını kimi zaman kabullenmezler. Çünkü yaptıkları yanlış davranışların nedenlerini haklı göstererek üste çıkma çabası içerisinde olurlar. Bu nedenle narsisizm rahatsızlığı olan kişileri tedaviye yönlendirmek için uygun zamanın beklenmesi gerekmektedir. Narsisizm kişilik bozukluğu olan kişi istediğini elde edemediğinde ya da elindeki kaybettiğine depresyon haline girebilmektedir. Bu depresyon halinde hemen bir psikiyatri desteği alınması gerekmektedir. Psikiyatri desteğinde hastaya ilk aşamada terapiler uygulanmaktadır. Bu terapi hastanın egosunu zedelemeyecek ve onu normale döndürecek davranışlar içermektedir. Hastanın içinde bulunduğu ruh haline göre tedavi süresi uzayıp kısalabilmektedir.

Sonuç olarak temelde narsistle etkileşimimizde farkındalığın ve kendi haklarımızı korumak adına ona sınır koymamızın önemi vurgulamak istiyorum. Kişiye sınırlarınız olduğunu kabul ettirmek işinizi daha da kolaylaştıracaktır. Bu yazıyı okuduktan sonra bazı özelliklerin çevremizdeki birçok kişide ya da kendimizde bulunduğunu fark edebiliriz. Birçoğu biz de var olabilir. Olması gerekenler de var ama bu Freud’un dediği gibi ince bir çizgi olsak gerek. Ya da bir çember olarak da düşünebilirsiniz. Hastalık boyutlu olduğunda bunu psikiyatri servisine sevk ediyoruz ama eğer sizin elinizde olan bir şeyse çemberin içinde ya da dışında olmak sizin elinizde. Düşüncelerinizi değiştirebilecek yönlendirebilecek olan sizsiniz..