Beta bloker kalp yetmezliği, anjina, yüksek tansiyon, migren ve bazı anksiyete semptomları dahil olmak üzere çeşitli tıbbi durumları tedavi etmek için kullanılan, yalnızca reçeteyle satılan bir ilaç grubudur. Beta bloker, esas olarak kalbi yavaşlatarak ve adrenalin gibi hormonların etkisini bloke ederek çalışır.
Beta bloker ilaçlar
Bu ilaç çeşitli koşullarda, ancak özellikle de kalple ilgili problemlerde yaygın olarak kullanılan önemli ilaçlardır. Genellikle iyi tolere edilirler ve hem kalp cerrahları hem de pratisyen hekimler tarafından düzenli olarak reçete edilirler. Tam adları ‘beta-adrenoseptör bloke edici ilaçlar‘dır. Ancak, genel olarak sadece beta bloker olarak adlandırılırlar. Çeşitli beta bloker türleri mevcuttur ve sizin için öngörülen tip, sağlık durumunuza bağlı olacaktır.
Beta bloker nasıl çalışır?
Beta bloker, belirli sinirlerin iletimini bloke ederek çalışır. Bu da adrenalin ve noradrenalin gibi stres hormonlarının salınımını engeller. Bu, kalp atış hızının yavaşlamasına neden olur ve kalbin vücuda kan pompalama gücünü azaltır. Beta bloker ayrıca, böbreklerden anjiyotensin II adı verilen başka bir hormonun salınmasını engelleyerek kan basıncının düşmesine neden olur.
Beta bloker ilaç adları
Bu ilaç aynı şekilde çalışsa da aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi farklı tür mevcuttur:
- Atenolol (Tenormin)
- Bisoprolol (Cardicor)
- Karvedilol
- Celiprolol
- Esmolol
- Labetalol
- Metoprolol (Beloc)
- Nadolol
- Nebivolol (Nebilet)
- Oksprenolol
- Pindolol
- Propranolol (Inderal)
- Sotalol
- Timolol
Bu ilaç, seçici ve seçici olmayan olarak da sınıflandırılabilir. Seçici tipler (atenolol ve bisoprolol gibi), kalp üzerinde en büyük etkiye sahiptir ve bu nedenle kalp cerrahları tarafından daha yaygın olarak kullanılır. Seçici olmayan tipler (propranolol gibi), vücudun diğer bölgelerindeki stres hormonlarının etkisini bloke eder. Ancak sonuç olarak daha fazla yan etkiye neden olabilir.
Beta bloker ne işe yarar?
Kalp rahatsızlıkları, bu ilaç türünün reçete edilmesinin en yaygın nedenidir ve genellikle aşağıdaki durumları tedavi etmek için kullanılırlar:
- Angina
Kalbin kendisine sağlanabilecek oksijenden daha fazlasına ihtiyaç duyduğunda ortaya çıkan göğüs ağrısına verilen terimdir. Bu ilaç, kalbin hızını yavaşlatarak hem oksijen ihtiyacını hem de anjina ataklarının sıklığını azaltır. Mevcut kılavuzlar, mümkün olduğunda bazen kalsiyum kanal blokerleri adı verilen başka bir ilaç grubuyla kombinasyon halinde, anjina için birinci basamak tedavi olarak kullanılmalarını önermektedir.
- Kalp yetmezliği
Kalp yetmezliği, kalbin ana pompalama odası (sol ventrikül) etkili ve kuvvetli bir şekilde kasılamadığı zaman meydana gelir. Bu ilaç, genellikle ACE inhibitörleri ve aldosteron inhibitörleri gibi kalp üzerinde çalışan bir dizi başka ilaçla birlikte bunu iyileştirmeye yardımcı olur.
- Kalp krizinden sonra
Kalp krizi geçiren herkese, bir başkasının meydana gelme riskini azaltmaya yardımcı olmanın bir yolu olarak bu ilacın reçete edilmesini önermektedir. Bu tedavi genellikle ömür boyudur.
- Yüksek tansiyon
Bu ilaç, genellikle ACE inhibitörleri ve kalsiyum kanal blokerleri gibi diğer ilaçları içeren bir tedavi rejiminin parçası olarak, kan basıncı için çok yaygın bir tedavidir. Anormal kalp ritimleri ve postural taşikardi sendromu (POTS) gibi kalple ilgili diğer durumları tedavi etmek için de reçete edilebilir.
Beta bloker ile tedavi edilebilen ancak kalple ilgili olmayan durumlar ise şunlardır:
- Endişe
Bu ilaç strese neden olan kimyasalları engellemeye yardımcı olarak, kaygının kendisi için bir tedavi olmasa da çarpıntı ve titreme gibi bazı kaygı semptomlarını azaltabilir.
- Migren
Düzenli migreni olan bazı kişiler, bu ilacı alarak ataklarının sıklığını azaltır.
- Glokom
Glokom, göz küresi içindeki yüksek basıncın neden olduğu bir durumdur ve göz damlası kullanmak bunu azaltmaya yardımcı olur.
- Tirotoksikoz
Bu ilaçlar, hızlı kalp atış hızı ve titreme dahil olmak üzere tirotoksikoz (aşırı aktif tiroid bezi) semptomlarının azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Titremeler
Ellerin ve kolların sebepsiz yere sallanabileceği, yazma ve yemek yeme gibi aktivitelerde sorunlara neden olan zararsız koşullarda beta blokerler titremeleri hafifletmeye yardımcı olabilir.
Kimler beta bloker almamalıdır?
- Astım
- Çok yavaş bir kalp hızı
- Düşük kan basıncı
- Kontrolsüz kalp yetmezliği
Beta bloker yan etkileri
Çoğu insan için bu ilaç, iyi tolere edilir ve herhangi bir yan etkisi varsa da çok azdır. Beta bloker yan etkileri meydana gelirse de genellikle hafiftir. Bununla birlikte, herhangi bir ilaçta olduğu gibi aşağıdakileri içeren yan etkileri mümkündür:
- Baş dönmesi veya baygınlık hissi
- Soğuk ellere ve ayaklara sahip olmak
- Yorgunluk ve halsizlik
- Kabuslar
- Ereksiyon fonksiyon bozukluğu
- Diyabetli kişilerde düşük kan şekeri
Beta bloker ilaç etkileşimleri
Tüm ilaçlarda olduğu gibi bu ilaçta da almakta olduğunuz diğer ilaçlarla etkileşime girebilir. Farklı beta bloker türlerinin diğer ilaçlarla farklı etkileri olabilir ve doktorunuz, dikkat etmeniz gereken herhangi bir potansiyel etkileşim olup olmadığını size bildirecektir. Bu nedenle, bu ilacı kullanmaya başlamadan önce aldığınız diğer ilaçları daima doktorunuza söylemeniz önemlidir. Olası beta bloker ilaç etkileşimleri şunları içerir:
- Sıtma tedavisinde kullanılan meflokin
- Klonidin
- Rifampisin dahil bazı antibiyotikler
- Kolesterol seviyelerini düşürmek için kullanılan statinler
- Amiodaron ve flekainid gibi düzensiz kalp atışlarını tedavi etmek için kullanılan anti-aritmik ilaçlar
- Levodopa gibi Parkinson hastalığı tedavileri için kullanılan ilaçlar
- İbuprofen gibi steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar
- SSRI’lar gibi bazı antidepresanlar
Bu ilaç ile etkileşime girebilecek başka ilaçlar alıp almadığınız konusunda endişeleriniz varsa, bunu doktorunuzla görüşün.
Kaynaklar:
https://www.nhs.uk/conditions/beta-blockers/
Beta bloker ne işe yarar?
Beta blokerler ise beta reseptörlere bağlanarak, stres hormonlarının bu reaksiyonu tetiklemesini önlerler. Böylece beta bloker, kalp hızını yavaşlatarak ve kalp kaslarının kasılma gücünü (pompa işlevi) azaltarak kardiyak stresi azaltır. Ayrıca, kalp, beyin ve vücuttaki kan damarlarının spazmını (daralma) da azaltır.
Beta bloker ne demek tıp?
Hızlı kalp atışınna yol açabilecek olan sempatik sinir sisteminin belli etkilerini bloke etmek üzere, kalbin iş yükünü azaltan ilaçlar beta bloker olarak bilinir.
Beta bloker ilaçlar Psikiyatride hangi hastalıklarda kullanılabilir?
Yaygın anksiyete bozukluğu, panik atak ve antisipasyon (beklenti) anksiyetesi ile sosyal fobide yardımcı ilaçlar olarak beta–blokerler yararlı olabilir.
Beta bloker tansiyonu nasıl düşürür?
Beta blokerler kalbin daha yavaş ve daha az kuvvetle atmasını sağlar. Bu durum her kalp atışında atardamarlara pompalanan kan miktarını azaltır ve bu da kan basıncını düşürür.