Bu makalemizde doğal ishal ilacı ve doğal yollarla ishal tedavisi gibi konulara değineceğiz. Ayrıca ishali kesen şeyler ve ishale iyi gelen doğal yöntemleri de paylaşacağız.
İshal sorunları, 5 yaşın altındaki çocuklarda ikinci önde gelen bir ölüm nedenidir. Her yıl yaklaşık 525.000 çocuk ishalden ölüyor. İshal, birkaç gün sürebilir. Hayatta kalmak için gerekli su ve tuzlar olmadan vücudu terk eder. Geçmişte, çoğu insan için ishal ölümünün ana nedenleri şiddetli dehidrasyon ve sıvı kaybıydı. Artık septik bakteriyel enfeksiyonlar gibi nedenler, ishalle ilişkili ölümlerin artan bir oranını açıklar. Yetersiz beslenme veya bağışıklığı azalmış çocuklar ile HIV’li insanlar, yaşamı tehdit eden ishal riski altındadır.
İshal, günde 3 veya daha fazla sıvı dışkı olarak tanımlanır. İshal, genellikle çeşitli bakteriyel, viral ve paraziter organizmaların neden olabileceği bağırsak enfeksiyonunun bir belirtisidir. Enfeksiyon, kontamine yiyecek veya içme suyu yoluyla ya da kötü hijyen nedeniyle kişiden kişiye bulaşır.
İshal çeşitleri nelerdir?
İshal çeşitleri 3’e ayrılır;
- Akut sulu ishal: Birkaç saat veya gün sürer ve kolera içerir.
- Akut kanlı ishal: Dizanteri olarak da adlandırılır
- Kalıcı ishal: 14 gün veya daha uzun sürer.
İshal, farklı maddeler ile örtüşse bile hastalığın mekanizmasına göre sınıflandırılabilir. Bunlar ise:
- Salgı: Salgı diyare, aktif sekresyonun arttığı veya emilimin inhibe edildiği anlamına gelir. Yapısal hasar çok azdır veya hiç yoktur. Bu tip ishalin en yaygın nedeni, anyonların, özellikle de klorür iyonlarının (Cl-) salgılanmasını uyaran kolera toksindir. Gastrointestinal sistemde bir yük dengesini korumak için, sodyum (Na +) su ile birlikte taşınır. Bu tür ishal ile bağırsak sıvısının salgılanması, plazma ile oruç sırasında bile izotoniktir. Oral gıda alımı olmadığında bile devam eder.
- Ozmotik: Bu ishal formuyla su, emilemeyen maddelerin birikmesinden kaynaklanan bağırsakta kalır. Örneğin, sorbitol ve mannitol gibi şeker ikameleri emilimi yavaşlatır. Aynı zamanda ince bağırsağın hızlı hareket etmesine neden olur.
- Eksüdatif: Eksüdatif ishal, dışkıda kan ve irin olduğunda ortaya çıkar. Bu durum, enflamatuar bağırsak hastalıkları ve diğer ciddi enfeksiyonlarla (gıda zehirlenmesi formları gibi) ortaya çıkar.
- Antienflamatuvar: Bu ishal türü, shigella, salmonella, campylobacter, E. coli veya clostridium difficile gibi bazı patojenlerden kaynaklanır. Bağırsak hücrelerine saldırdığında meydana gelir. Enflamatuar ishal, esas olarak kolonu etkiler, karın ağrısı, ateş ve kanlı ishale neden olur. Bu, genellikle ülseratif kolit ve Crohn hastalığı olan kişilerde geçerlidir.
İshale neden olur?
İshalin nedenleri arasında en yaygın olan durumlar şunlardır:
- Kontamine gıda veya sudan gelen bakteriler, grip, norovirüs veya rotavirüs gibi virüsler.
- Rotavirüs, çocuklarda akut ishalin önde gelen nedenidir.
- Parazitler, kontamine yiyecek veya sularda oluşan küçük organizmalardır.
- Antibiyotikler, kanser ilaçları ve magnezyum içeren antasitler gibi ilaçlar.
- Belirli içerikler veya yiyeceklerle sindirim problemleri yaratan gıda intoleransları ve hassasiyetleri. Buna örnek, laktoz intoleransıdır.
- Mide, ince bağırsak veya Crohn hastalığı gibi kalın bağırsağı etkileyen hastalıklar.
- Bağırsak fonksiyonu ile ilgili problemler. Örneğin irritabl bağırsak sendromu.
Bazı insanlar mide ameliyatından sonra ishal olurlar. Çünkü ameliyat, bazen yiyeceklerin sindirim sisteminizde daha hızlı hareket etmesine neden olur. Bazen hiçbir sebep bulunamaz. İshal birkaç gün içinde azalırsa, nedeni bulmak genellikle gerekli değildir.
İshal belirtileri nelerdir?
İshal ile ortaya çıkabilecek bazı semptomlar vardır. En yaygın ishal belirtileri şunlardır;
- Karında şişlik,
- Kramplar,
- Sulu dışkı,
- Bağırsak hareketine ihtiyaç duyulan acil bir his,
- Bulantı ve kusmadır.
- Diğer ciddi ishal belirtileri ise şunlardır:
- Dışkıda kan veya mukus,
- Kilo kaybı,
- Ateş.
Bu tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olur.
İshali ne keser?
Şimdi ishali kesen şeyler ve doğal ishal ilacı gibi önemli konulara bakalım. İshali kesen şeyler genel olarak şunlardır;
Hafif yiyecekler tercih edilmelidir
İshal ile sindirim sistemi ciddi oranda zayıflar. Bu nedenle, mümkün olduğunca kolay sindirilen yiyecekleri tüketmelisiniz. Sıvıları almanız veya kolayca sindirilebilen ve enerji açısından yüksek yiyecekler tüketmeniz gerekir. İshali kesen şeyler arasında ilk sıralarda yer alır.
Diyet lifi tercih edin
Diyet lifi de ishali kesen şeyler arasındadır. Meyveler, lif bakımından zengindir. Vücudun ishal nedeniyle kaybedilen lifleri geri kazanmasında büyük rol oynar. Kıyılmış veya rendelenmiş elma ve havuç yemelisiniz.
Keten tohumu yağı tüketin
Keten tohumu ve onlardan elde edilen yağın ikili bir işlevi vardır. Kabızlıktan kurtulmada ve ishalde kullanılır. Keten tohumu yağı, omega-3 ve omega-6 yağ asitleri içerir. İshalin neden olduğu iltihapla savaşmaya yardımcı olur.
Zencefili deneyin
Zencefil, doğal ishal ilacı olarak işlev görür ve günlük diyette de kullanılır. Küçük bir zencefil parçasını doğrudan, parçalayarak veya rendeleyerek tüketirsiniz. Tatlılık vermek için bir çay kaşığı bal ile karıştırmalısınız. Bu karışımdan hemen sonra su içmediğinizden emin olun.
İshali anında keser: Bal
Bal, bebekler ve gastroenteritli çocuklar için oral rehidrasyon çözeltilerinde (ORS) kullanılır. Bal, en etkili doğal ishal ilacı arasında yer alır. Bakteriyel ishalin süresini azaltır ve elektrolitler içeren bir oral rehidrasyon çözeltisinde glikozun yerini alır. Çalışmalar, antibakteriyel özelliklerinden dolayı bakteriyel gastroenteritli hastalarda balın, ishal süresini azalttığını doğruladı. Bakteriyel olmayan gastroenterit ile bal, ishal süresi boyunca glikoz ile aynı etkiye sahiptir.
Yeterince su için
En etkili doğal ishal ilacı sudur. İshal, vücut sıvılarının kaybı anlamına gelir. Bu sıvı eksikliği dehidrasyona neden olur. Bu nedenle, belirli molalardan sonra su içmek gerekir. Hindistan cevizi suyu ve benzerleri de tüketilir.
Hindistan cevizi suyu ishali keser
Hindistan cevizi suyu, nişastalı bir sıvıdır ve oldukça etkilidir. Sonuç olarak, bağırsakta bir bağlayıcı etki uygulayarak fazla sıvı atılımını azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca midenizi sakinleştirir ve yanma hissini azaltır. İshalin şiddetine bağlı olarak her 5 saatte bir veya günde 2-3 defa alınmalıdır. Doğal ishal ilacı arasında yer alır.
Yeterince dinlenin
İshal, sıvı kaybına ve vücuttan enerji kaybına yol açar. Daha az gıda önerildiğinden, vücudun enerjisini korumak için ishal durumunda dinlenmeniz önerilir.
İshal için bitkisel yağlar
İshal için bitkisel yağların kullanılması, semptomları hafifletmek için doğal bir tedavi arayanlara iyi bir seçim olacaktır. Doğal ishal ilacı olarak işlev görürler. Çoğu ishal vakasına sıklıkla karın krampları ve bulantı eşlik eder. Bununla birlikte, bazı ishal vakalarının bu şekilde tedavi edilmemesi gerektiğini hatırlamak önemlidir. Bazıları acil tıbbi müdahale gerektirir.
İshale karşı etkili bitkisel çay: Papatya çayı
Çay, her zaman tahriş olmuş mideyi sakinleştirmek için çok yararlıdır. İshal durumunda doğal ishal ilacı olan papatya çayı sıklıkla önerilir. Nane veya rezene çayı da doğal ishal ilacı olarak yardımcı olur. Bununla birlikte prensip olarak, mümkün olduğunca fazla sıvı içmek önemlidir.
Muz ishali keser
Muz, mideye karşı oldukça naziktir ve potasyumu değiştirmenize yardımcı olur. Sıvıları, kas gerginliğini ve sinir sinyallerini düzenlemeye yardımcı olduğundan çok önemli bir mineraldir. Bir ishalden sonra potasyum seviyesi çok düşük olursa, kas güçsüzlüğü ve kramplar oluşur. Potasyum enerji santrali olmak, muzların inanılmaz faydalarından sadece biridir.
Bebeklerde ishal nasıl tedavi edilir?
Dehidrasyon, su ve tuzlardan oluşan vücut sıvılarının kaybından kaynaklanır. Çocuk veya bebeklerde ishal olduğunda, vücutlarından büyük miktarda tuz kaybedir. Vücutları, çok susuz hale gelir.
Çocuklar kusarken daha hızlı dehidrate olur. Dehidrasyon, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için çok tehlikelidir. Çocuklar arasında ishal için iyi bir tedavi oral rehidrasyon çözeltisidir (ORS). Oral rehidrasyon çözeltisi (ORS) belirli miktarlarda su, tuz ve şeker karışımıdır. Bunun için mutlaka doktora danışılmalıdır.
İshal nasıl önlenir?
İshali önlemenin en etkili yolu, buna neden olabilecek bulaşıcı ajanlarla temastan kaçınmaktır. Bunun için iyi bir el yıkama ve hijyen çok önemlidir. İshal, basit önleme yöntemleri ile önlenir. Kirli su ve yetersiz hijyen nedeniyle ishalin önlenmesi zordur. Aşağıdakiler ishali önlemeye yardımcı olur:
- Temiz içme suyu tercih edin.
- Bağırsak hareketlerinden sonra, yemeklerden önce ve sonra, eve girince ve biriyle tokalaştıktan sonra ellerinizi sabunla yıkayın.
- Enfeksiyonların yayılması hakkında eğitim alın.
İshale iyi gelen şeyler
İshalden kurtulmak için kolayca sindirilebilen yiyecekler tüketilmelidir. İshalli insanlar, hafif yiyecekler yemelidir. Çünkü baharatlı veya karmaşık yiyecekler bağırsakları tahriş eder. İshale iyi gelen şeyler ve yiyecekler şunlardır:
- Yulaf ezmesi, buğday kreması veya pirinç lapası gibi sıcak tahıllar,
- Muz, elma sosu, beyaz pirinç ekmeği veya tost,
- Haşlanmış patates,
- Sağlıklı krakerler.
Bu gıdalar, ishal ile başa çıkmanın ilk gününde yardımcı olur. Gün boyunca daha küçük porsiyonlar sindirim sisteminin aşırı yüklenmesini önlemeye yardımcı olur. Probiyotikler de ishale iyi gelen şeyler arasındadır. Yoğurt ve kefir gibi probiyotik gıdalar, bazı durumlarda yardımcı olur. Diğer durumlarda probiyotikler sindirim sistemini daha da tahriş eder. Probiyotikler, bağırsaktaki iyi ve kötü bakteriler arasındaki dengeyi geliştirerek sindirimi destekler. Bununla birlikte, süt ürünleri de sindirim sistemini tahriş eder.
Hangi gıdalar ishale neden olur?
Herkeste bu durum farklıdır. Bir kişide ishale neden olabilecek gıda, başka bir kişide iyi olur. Bunu göz önünde bulundurarak, ishale neden olabilecek bazı yiyecek ve içecekler şunlardır:
- Alkol: Alkol tüketimi bazı kişilerde ishale neden olur. Bu, ara sıra veya uzun süreli kullanımda olur.
- Yağlı yiyecekler: Bu yiyecekler, ishali daha da kötüleştirir. Bu nedenle, yüksek yağlı etlerden kaçınmalısınız.
- Yüksek lifli gıdalar: Kepek ve meyve gibi bazı yüksek lifli gıdaların sindirimi zordur. İshale neden olur.
- Fazla meyve: Erik, incir, hurma ve kuru üzüm gibi büyük miktarlarda meyve yemek ishale neden olur.
- Süt: Süt ürünleri laktoz intoleransı olanlarda ishale neden olduğu bilinmektedir.
- Kahve ve çay: Kafein, birçok hastada ishal için bir tetikleyici olarak tanımlanmıştır. Kafeini sınırlamaya çalışın.
- Tatlandırıcılar: Bazı içecek ve tatlılarda bulunan fruktoz gibi bazı tatlandırıcılar ishale neden olmuştur.
Ne zaman doktora görünmelidir?
Herhangi bir ishal durumu için doktor ziyareti gerekmese de aşağıdaki durumlarda bir doktora görünmeniz gerekir:
- İshal, bir bebek veya çocukta 2 gün içinde veya yetişkinlerde 5 gün içinde kötüleşir veya iyileşmezse,
- Dışının, olağandışı bir kokusu veya rengi varsa,
- Bulantı veya kusma varsa,
- Dışkıda kan veya mukus varsa,
- Ateş azalmıyorsa,
- Mide ağrısı şiddetliyse doktora görünülmelidir.
İshale hangi doktor bakar?
İshale hangi doktor bakar ve ishale hangi bölüm bakar soruları da merak edilmektedir. İshal için hastanelerin dahiliye (iç hastalıkları) ya da gastroenteroloji bölümlerinden randevu alınması gerekir.
Kaynaklar:
https://www.healthline.com/health/digestive-health/most-effective-diarrhea-remedies
https://www.verywellhealth.com/how-to-make-diarrhea-go-away-1324506
İshali şıp diye ne keser?
Haşlanmış patates ishal anında iyi gelen besinler arasında yer alır. Elma püresi, havuç suyu ve muz tüketebilirsiniz. Yoğurt ve ayran ishale iyi gelir. Kahveye birkaç damla limon ekleyin ve tüketin.
En etkili ishal ilacı nedir?
Ağır vakalarda reçetesiz satılan loperamid ve bizmut subsalisilat gibi ishal önleyici ya da anti-diyare ilaçları sulu bağırsak hareketlerinin sayısını azaltır. Ciddi semptomları kontrol etmeye yardımcı olur. Ancak doktor kontrolü olmadan asla kullanılmamalıdır.
İbrahim Saraçoğlu ishal için ne öneriyor?
İbrahim Saraçoğlu ishal için doğal yöntemler öneriyor. 1 tatlı kaşığı Türk kahvesinin üzerine birkaç damla limon sıkılır. Ardından bu karışım tüketilir. Üzerine su içebilirsiniz. Bu yöntem size zor gelirse bir bardak gazozun içine bir tane aspirin atıp karıştırarak tüketebilirsiniz.
Yetişkinler için ishale ne iyi gelir?
Havuç, soyulmuş elma, pirinç suyu, patates haşlaması yada püresi, yoğurt ve ayran birçok ferdin evinde bulunan ve ishale etken başlıca yiyeceklerdir. Yemeklerden sonra bir bardak zencefil çayı da ishali anında keser. Muzun ishali hafifletici ve geçirici özelliği vardır. Günde birkaç defa yemelisiniz.