Bu makalemizde periodontitis nedir, periodontitis belirtileri nelerdir, kronik periodontitis ve periodontitis tedavisi gibi önemli konulara değineceğiz. Vücudumuzun diğer yönlerine fazladan özen gösteriyoruz, ancak genellikle ağız sağlığımızı ihmal etme eğilimindeyiz. Bu durum, diş eti iltihabı ve periodontit gibi oral sorunların ortaya çıkmaya başlamasının nedenidir. Periodontal hastalıklar dünya nüfusunun yaklaşık %30 ile 50’sini etkiler. Şimdi periodontitis nedir inceleyelim;
Periodontitis Nedir?
Periodontitis (veya diş eti hastalığı), yumuşak dokulara ve dişlerinizi destekleyen kemiğe zarar verebilecek diş etlerinin ciddi bir enfeksiyonudur. Eğer tedavi edilmezse bu durum, dişlerin etrafındaki alveoler kemiğinin tamamen bozulmasına neden olabilir. Bu durum, dişlerinizin gevşemesine ve hatta bazılarının düşmesine neden olabilir. Periodontitis oldukça yaygın olmasına rağmen, büyük ölçüde önlenebilen bir sorundur. Periodontitis genellikle, diş eti hastalığının ikinci aşamasıdır. Periodontal veya diş eti hastalığı, genellikle üç aşamada sınıflandırılır.
Periodontal Hastalığın Aşamaları Nelerdir?
Periodontal hastalığın üç ana aşaması şunları içerir;
- Aşama Dişeti İltihabı: Bu, hastalığın en yaygın aşamasıdır. Diş etlerinizin etrafında plak birikmesiyle sonuçlanır ve bazı durumlarda iltihaplanma, şişme ve hatta kanamaya neden olabilir.
- Aşama Periodontit: Dişeti iltihabı tedavi edilmezse, şiddetli olabilir ve periodontite neden olabilir. Bu enfeksiyon, diş etlerini, çene kemiğini ve çevresindeki kemiği tehdit etmeye devam eder.
- Aşama İleri Periodontitis veya Periodontal Hastalık: Periodontitis bu aşamada ilerlediğinde, onları destekleyen kemik ve liflerin yanı sıra bazı dişlerinizi kaybetme riskiniz de yüksektir. Bu, sürekli kötü nefes, diş ağrısı, diş kaybı, kemik kaybı, vb. ile sonuçlanabilecek en ciddi aşamadır.
Periodontitisin Belirtileri Nelerdir?
Periodontitis belirtileri genel olarak şunlardır;
- İltihaplı, kabarık veya şiş durumundaki diş etleri,
- Mor veya parlak kırmızı diş etleri,
- Kolayca kanabilen hassas diş eti,
- Dişlerinizi ortaya çıkarabilecek diş etlerinde alçalma,
- Gelişmekte olan dişler arasındaki boşlukların artması,
- Dişler ve diş etleri arasında itme,
- Dişlerin gevşemesi,
- Ağız kokusu,
- Özellikle de bir şeyler yerken meydana gelen diş ağrısı periodontitis belirtisidir.
Periodontitisin Nedenleri Nelerdir?
Periodontitis vakalarının çoğu diş ve diş etlerinde plak oluşumu ile başlar. Plak oluşumu ayrıca aşağıdaki aşamalarla periodontit gelişimine katkıda bulunabilir;
- Yemek yediğiniz nişastalar ve şekerler, ağzınızdaki doğal olarak bulunan bakterilerle etkileşime girer. Bu, dişlerde plak oluşumuna yol açar.
- Plak katılımsız bırakıldığında, diş eti çizginizin tartar içine sertleşmesine neden olabilir. Tartardan kurtulmak daha zordur ve basitçe fırçalayarak veya diş ipi kullanarak çıkaramazsınız. Ondan kurtulmak için bir diş hekimini ziyaret etmeniz gerekir.
- Tedavi edilmeyen plak ve tartar, dişeti iltihabına yol açar. Bu, dişlerinizin etrafını saran diş etlerinizin bir kısmında tahrişe ve iltihaplanmaya neden olabilen periodontal hastalığın başlangıcıdır.
- Dişeti iltihabı gözetimsiz bırakılırsa, dişleriniz ve diş etleriniz arasında boşlukların gelişmesine neden olan periodontite yol açar. Bu boşluklar genellikle plak, tartar ve bakteri ile dolar.
Periodontitis İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Periodontitis için en sık görülen risk faktörleri şunlardır;
- Kötü ağız hijyeni,
- Diş eti iltihabı,
- Sigara içme,
- Hamilelik veya menopozla tetiklenen hormonal değişiklikler veya dengesizlikler,
- Madde bağımlılığı,
- Obez olmak,
- Genetik,
- Beslenme eksiklikleri,
- Diş etlerinde değişikliklere neden olan ya da ağzınızı giderek kuruyan bazı tıbbi ilaçlar,
- Bağışıklığınızın düşmesine neden olan lösemi ve HIV / AIDS gibi tıbbi durumlar,
- Diyabet, romatoid artrit veya Crohn hastalığı gibi diğer hastalıklar,
- Radyasyon terapisi veya kemoterapi gibi kanser tedavileri.
Pek çok insan semptomlarındaki benzerliklerden dolayı dişeti iltihabını periodontitis ile karıştırır. Bununla birlikte, periodontitisin gingivitin ileri bir aşaması olduğunu bilmelisiniz.
Dişeti İltihabı İle Periodontitis Arasındaki Farklar Nelerdir?
Dişeti iltihabı ile periodontitis arasındaki farklar genel olarak şunlardır;
Dişeti iltihabı:
- Gingivitis, periodontitisten önce gelir.
- Tüm diş eti iltihabı vakaları periodontit ile sonuçlanmaz.
- Dişlerinizde plak birikmesi sonucu oluşur.
- Diş etleri iltihaplanır ve diş eti iltihabı nedeniyle bile kanama görebilir.
- Eğer diş eti iltihabı çekiyorsanız dişler, diş etlerinize sıkıca tutunmuş halde kalır.
Periodontitis:
- Tedavi edilmeyen bazı diş eti iltihabı vakaları periodontite ilerler.
- Periodontitis genellikle diş eti iltihabını takip eder.
- Diş etinin iç kısmı ve kemik, dişlerinizden uzaklaşarak dişleriniz ve diş etleriniz arasında boşluklara yol açar.
- Dişleriniz gevşemeye başlayabilir.
- Bazı dişleriniz de düşebilir.
Ağız sağlığınız söz konusu olduğunda, periodontitisin daha fazla ilerlemesini önlemek için derhal tıbbi müdahaleden faydalanmak en iyisidir. Durumunuzda diş eti iltihabının tekrar ettiğini fark ederseniz, hemen bir diş hekimine görünmelisiniz. Dişlerinizi, düzenli olarak veya diş hekiminizin önerdiği şekilde kontrol ettirin. Tedaviye ne kadar erken başlarsanız, kalıcı hale gelmeden hasarı geri alma şansı o kadar iyidir.
Periodontitis Nasıl Tedavi Edilir?
Tedaviler genellikle diş hekimi veya periodontist tarafından yapılır. Tedavinin asıl amacı genellikle dişlerin etrafındaki boşlukları iyice temizlemek, çevresindeki kemiklere ve dokulara zarar gelmesini önlemektir. İyi bir ağız bakım rutini uygulamanız ve tedaviden en iyi sonuçları almak için sigara kullanımını bırakmanız gerekir. İlerlemeyen periodontitis daha az invaziv veya cerrahi olmayan tıbbi müdahaleler gerektirebilir. Genel olarak periodontitis tedavisi şunları içerir;
- Katran ve bakterileri diş yüzeyinden ve diş etlerinizin altından çıkarmak için ölçeklendirme yapılır. Bu genellikle bir lazer, ultrasonik bir cihaz veya aletler kullanılarak yapılır.
- Bakterilerin ve tartarın daha fazla birikmesini önlemek için kök yüzeylerini düzleştirmek için kök planlaması yapılır.
- Topikal ve oral antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonların kontrolüne yardımcı olabilir.
İleri periodontitis vakaları, aşağıdakiler gibi cerrahi müdahaleler gerektirebilir:
- Flep Veya Boşluk Küçültme Cerrahisi: Diş etlerinde küçük kesikler yapılır, böylece daha etkili bir ölçeklendirme ve kök planlaması için diş etinin bir kısmı kolayca kaldırılabilir.
- Yumuşak Doku Greftleri: Bunlar, hasarlı yumuşak dokuyu güçlendirmeye yardımcı olur. Bu prosedür sıklıkla damağınızdan küçük bir miktar doku alınarak yapılır. Bu greft ayrıca, başka bir donör kaynağından da alınabilir.
- Kemik Aşılama: Bu, dişlerinizin kökünü saran tahrip olmuş kemikleri güçlendirmek için yapılır. Greft, kendi kemiğinizin veya bir donörün parçalarından oluşabilir. Bu greftler ayrıca, sentetik olabilir.
- Kılavuzlu Doku Yenileme: Bakteriler tarafından yok edilen kemiklerin yeniden büyümesini sağlamak için mevcut bir kemik ve dişinizin arasına biyouyumlu bir kumaş yerleştirilir. Bu prosedür, istenmeyen dokuların iyileşme alanına girmesini önler.
- Doku Uyarıcı Proteinler: Sağlıklı kemik ve dokuların büyümesini uyarmak için özel bir jelin hastalıklı diş köküne uygulanmasını içerir.
Dişlerinizdeki hasarın yoğunluğuna bağlı olarak doktorunuz, iyileşmenizi hızlandırmak için yukarıdaki tedavilerden herhangi birini önerebilir.
Periodontitis Nasıl Önlenir?
- Dişlerinizi günde en az 2 defa fırçalayın.
- Her gün diş ipi kullanın.
- Dişlerinizi fırçalamak için yumuşak bir diş fırçası kullanın ve her 3-4 ayda bir değiştirin.
- Plak ve tartarı gidermek için elektrikli bir diş fırçası kullanabilirsiniz.
- Dişleriniz ve diş etleriniz arasındaki plağı azaltmaya yardımcı olmak için ağız durulama yapın.
- Sigarayı bırakın.
- Dişlerinizi düzenli olarak bir diş profesyoneli tarafından kontrol ettirin.
- Erken evrede periodontitisi saptamak için düzenli diş muayeneleri yaptırmak en iyisidir. Böylece dişlerinize ve diş etlerine zararı kolayca geri alınabilir. Eğer tedavi edilmezse, periodontitis komplikasyonlara neden olabilir.
Periodontitis Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Periodontitis komplikasyonları şunlardır:
- Diş kaybı,
- Tekrarlayan apseler,
- Dişi bağlayan periodontal ligamanın hasarının artması,
- Alveoler veya çene kemiğinde hasar,
- Diş kaybı,
- Dişlerin gevşemesi.
Dişeti İltihabının Periodontite Dönüşmesi Ne Kadar Sürer?
Diş eti iltihabı, temel oral hijyen uygulamalarını bile takip etmeden haftalarca veya aylarca gözetimsiz bırakılırsa periodontite yol açabilir. Kronik periodontitis veya gelişmiş bir durum varsa, onu düzeltmek veya iyileştirmek o kadar zorlaşır. Erken saptandığında ise periodontit tedavisi ile tersine çevrilebilir. Bununla birlikte, durumun ilerlemesi halinde geri dönüşümsüz hale gelebilir.