KARDEŞ KISKANÇLIĞI

Kıskançlık, sevilen kişinin bir başkasıyla paylaşma konusunda sıkıntı yaşamaktır. Herkesin yaşadığı  doğal bir duygudur. Kıskançlık evrenseldir. Duygunun yaşandığı boyut  bizler için oldukça önemlidir. Yaşamın her döneminde gözüken bu duyguyu çocuklukta daha açık bir şekilde görmekteyiz. Özellikle bebeğin anne baba kavramını ayırt etmeyi öğrendikten sonra. Şöyle sahneleri hepimiz yaşamışızdır ya da tanık olmuşuzdur. Çocuk bakarken çocuğun annesine sarılıp onun kıskanmasını bekleriz çocuk kıskandığında da çok sevinir gülüp eğleniriz. Bir de şöyle bir sahne var anneye sarılıp o benim annem diyerek çocuğu anlattığımız durumlar eminim gözünüzün önüne geldi.

Kıskanan çocuk artık annesini babasını yanından ayırmak istemez çünkü her an birisi onu elinden alabilir düşüncesi oluşur. Özellikle de dünyaya yeni bir kardeş geldiyse…

Kardeş Kıskançlığı

Adler’in aile sırasında ilk çocuk tahta oturan prens/prenses benzetilir. Her istediği yapılır. Oldukça şımartılır. Ama ikinci bir çocuğun dünyaya gelmesiyle ilk çocuk tahtını kaptırmış hissini yaşar. Çünkü artık sadece ona gösterilen ilgi ikiye bölünmüştür. Annesinin yanında o hep sonradan gelen çocuk uyumaktadır. Çocuk bebek eve ilk geldiğinde onun nereden geldiğini anlamakta zorluk çekebilir. Hatta bazı velilerden küçük yaştaki çocuklardan anne onu getirdiğin yere geri götür tarzında dönütler aldık. Böyle durumların yaşanmaması için çocuğunuzu bir kardeşi olacağı fikrine alıştırmanız gerekmektedir. Çocuk kendince haklı oluyor öbür durumda düşünsenize hayatınıza pat diye biri giriyor kim olduğu belli değil ama hep anne babanızla. Çocuğun böyle düşünmesi oldukça normal. Bu fikri önlemek için hamile kaldığınızı öğrendiğiniz andan sonra çocuğunuza yavaş yavaş bir kardeşi olacağını söyleyin. Ve bu bilgiyi çocuk başkasından değil anne ve babasından öğrenmelidir.

Kardeş Kıskançlığı Nedenleri

1. Anne babayı bir başkasıyla paylaşmak istememe,görülen ilginin ikiye bölünecek olması
2. Yaş farkı büyük bir etkendir.Yaş farkı az olanların ,yaş farkı fazla olanlara göre daha çok kıskanma olasılığı vardır.
3. Anne baba dışındaki kişilerin kardeşle ilgili konuşmaları
4. Mizaç bakımından bazıları diğerlerine göre daha kıskanç olabilir.

Kardeş Kıskançlığı Belirtiler

1. Sevgiyi sorgulamaya başlayabilirler.Gün içinde anne babaya kendisini sevip sevmediğini sorabilirler.
2. Altını ıslatma,parmak emme gibi gerileme davranışları gözükebilir.
3. Huzursuz bir görünümleri vardır
4. Kimi zaman etraflarına ya da oyuncaklara karşı öfkeli davranırlar.Kendilerine ya da eşyalara yönelik saldırgan davranışlarda bulunabilir.
5. Evden ayrılmak istemezler.Okula,ana okula ya da parka oyun oynamaya gitmek istemezler.
6. Kardeşine olan duygularını bazen kızma vurma olarak gösterirken bazen de bu duyguyu bastırıp aşırı sevgi gösterebilirler.

Öneriler

Kardeşin Doğumundan Önce

1. Çocuğa kardeşi olacağı önceden söylenmelidir. Kardeşi olacağı söylenirken çocuğun gelişim dönemi özellikleri göz önüne alınarak ifade edilmelidir.
2. Çocuğa bebek geldikten sonra evde bazı düzenlerin değişeceği mesela bebeği görmek için eve fazla misafir geleceği, bebeğin çok küçük olacağı için annenin bebekle çok vakit geçireceği ama bunların aynısının onun doğumunda da yaşandığı söylenmelidir.
3. Çocukla annenin hastanede olduğu dönemlerde aile büyüklerinden birisi ilgilenmeli, çocukta beni ihmal ediyorlar bana bakmıyorlar algısı oluşmamalıdır.

Kardeşin Doğumundan Sonra

1. Çocuğa zaman ayırmaya özen gösterin. Onunla oyun oynayın istediği etkinliklere devam edin. Bebekten önceki sevgiyle ilginin şuanda aynı şekilde olması çocuğu rahatlatır.
2. Çocuğun değişen ruh hali, sinirliliği, gerginliği normal karşılanmalıdır.
3. Bebeği sevdikten sonra hemen diğer çocuğu sevmek yapaylığın göstergesi olabilir. Çocukta beni mecburiyetten sevdi algısı oluşturmamaya dikkat edin.
4. Bebek için ne kadar yaramaz hep beni üzüyor sen hiç böyle değildin tarzı karşılaştırmalardan uzak durun.
5. Çocuğa kardeşi büyüdüğünde birlikte yapabilecekleri aktiviteler anlatılarak onun bu durumu kabullenmesine yardımcı olunabilir.
6. Çocuk yaranmazlık yaptığında,ses çıkardığında sen abisin/ablasın tarzı tepkiler vermeyin. Onun üstüne düşen sorumluluğu arttırmayın onunda bir çocuk olduğunu lütfen unutmayın.
7. Çocuk bebeği sevmek istediğinde izin vermemek, düşürürsün demek yerine ona nasıl tutacağını göstermek daha doğrudur. Temas etmesine dokunmasına sevmesine öpmesine izin verin.
8. Çocuk kardeşine bazen vurabilir bunu gördüğünüzde aşırı tepkiler vermekten kaçının.Eğer çok nadir yapıyorsa görmezden gelin davranışın geçicidir. Ama sürekli yapıyorsa uygun bir dille yapmaması gerektiğini,canının yandığını ona empati kurdurarak anlatın.
9. Çocukla bebeği yan yana siz yokken bırakmayın. Çünkü küçük yaşlarda çocuklar bir canlıya zarar vermenin ne demek olduğunu tam olarak algılayamayabilir.
10. Artık oynamadığı oyuncakları ve ona küçük gelen giysileri kardeşine verilecekse ,bunları onunla belirlemek gerekir.Eğer vermek istemiyorsa çocuk zorlanmamalıdır.
11. Eve gelen misafirlere sadece bebekle ilgilenmemeleri çocuğa da eskiden gösterdikleri ilgiyi tekrar göstermeli konusunda konuşulmalıdır. Çocuğa pabucun dama atıldı tarzı söylemlerde bulunulmamalıdır.
12. Çocuk anaokulu yaşındaysa eğer ortam değişikliği olsun rahatlasın diye okula göndermek hatalıdır. Kendi isteği dışında evden uzaklaşmak, kardeş kıskançlığını körüklediği gibi çocukta okul korkusu da geliştirebilir.